Rusija je smijenila zvaničnike koji su dozvolili da bivši službenik Kremlja i navodno doušnik CIA pobjegne iz zemlje, objavila je juče agencija Interfaks. Doušnik je navodno zaobišao pravila i sa porodicom otputovao na odmor u Crnu Goru 2017. godine.
Na proljeće te godine, ruskim zvaničnicima je zabranjeno da putuju u Crnu Goru usljed tenzija zbog navoda o umiješanosti Moskve u pokušaj puča 2016, objavila je agencija.
Mediji su ove nedjelje objavili da je doušnik, navodno Oleg Smolenkov, izvučen iz Rusije 2017. i da su ga američki obavještajni agenti odveli na bezbjedno mjesto tokom odmora u Crnoj Gori. Objavljena je i fotografija kuće koju je porodica kasnije kupila u Stafordu u Virdžiniji, 65 kilometara od Vašingtona.
„Nedugo nakon nestanka Smolenkova u junu 2017, nadležne agencije za sprovođenje zakona su otvorile istragu koja je pokazala da su zvaničnici koji su dozvolili zaposlenom u predsjedničkoj administraciji i njegovoj porodici da otputuju na odmor u Crnu Goru, prekršili zabranu (putovanja)“, rekao je Interfaksov izvor.
„Akcije odgovornih osoba su označene kao nesmotrene i nemarne. Neki od njih su kažnjeni, uključujući smjenu.“
Kremlj je potvrdio da je Smolenkov radio u ruskoj predsjedničkoj administraciji, ali je saopštio da je smijenjen 2016/17, da nije bio zvaničnik visokog ranga te da nije imao pristup predsjedniku Vladimiru Putinu.
List „Vedomosti“ je objavio da je 50-godišnji Smolenkov u posljednje vrijeme najmanje pet godina radio kao glavni saradnik savjetnika Kremlja Jurija Ušakova i da je imao pristup „veoma osjetljivim informacijama, uključujući obavještajne podatke.“
Smolenkov je radio kao ruski diplomata u SAD u isto vrijeme kada je Ušakov bio ambasador u Vašingtonu.
Rusija u četvrtak saopštila da je preko Interpola od SAD zatražila da potvrdi gdje Smolenkov boravi.
CNN je prenio da je navodni špijun CIA decenijama prenosio informacije u SAD i da je imao direktan kontakt sa Putinom. Objavljeno je i da je on potvrdio američkim obavještajcima da je predsjednik Rusije nadgledao navodno miješanje Kremlja u američke predsjedničke izbore 2016. koji su Donalda Trampa doveli na vlast.
Rusko ministarstvo spoljnih poslova je saopštilo u četvrtak da su izvještaji američkih medija povezani sa tamošnjom unutrašnjom politikom uoči predsjedničkih izbora u SAD sljedeće godine.
“Ovo je klasična propaganda”, rekla je portparolka Marija Zaharova.
Američki mediji su objavili da je CIA strahovala da bi Trampovo „loše rukovanje“ obavještajnim podacima moglo dovesti špijuna u opasnost.
SAD su navodno odlučile da izvuku doušnika nedugo nakon sastanka u Bijeloj kući u maju 2017, na kojem je Tramp sa ruskim šefom diplomatije Sergejem Lavrovim razgovarao o strogo povjerljivim obavještajnim podacima.
RTVi, medijska kuća na ruskom jeziku sa sjedištem u Njujorku, objavila je prekjuče fotografiju muškarca za koga se navodi da je Smolenkov.
Objavljen je i intervju sa Jevgenijem Agafonovim, koji tvrdi da je bivši suprug Smolenkovljeve supruge Antonine i otac njenog najstarijeg djeteta Ivana. Agafonov je optužio Smolenkove da su dječaka odveli u SAD bez njegove dozvole. Rekao je da sa sinom nije razgovarao od juna 2017. godine.
Jurij Felštinski, ekspert za ruske bezbjednosne službe, koji je bio prijatelj i kolega Aleksandra Litvinjenka, čije ubistvo je pripisano Kremlju, dao je zastrašujuću procjenu povodom budućnosti Smolenkova.
Litvinjenko je bio bivši oficir ruske bezbjednosne službe FSB i naturalizovani Britanac, koji je otrovan 2006. On je progutao polonijum-210 u Londonu i kasnije umro od akutnog sindroma radijacije.
Istraga koju su sprovele britanske vlasti je pokazala da je trovanje „vjerovatno odobrio“ FSB i, na kraju, predsjednik Putin.
Felštinski je sa Litvinjenkom napisao knjigu „Dizanje Rusije u vazduh“, u kojoj se tvrdi da su ruske službe bezbjednosti odgovorne za bombaške napade u stambenim zgradama u Bujnaksku, Moskvi i Volgodonsku u septembru 1999, u kojima je ubijeno oko 300 osoba.
U knjizi se navodi da su to bile tajne operacije u cilju dovođenja Putina na vlast i da bi se opravdao drugi čečenski rat.
Povodom vijesti da je američki tajni agent izvučen iz Kremlja, Felštinski kaže da je to neobično jer se za špiune normalno čuje kada su uhapšeni, razmijenjeni ili ubijeni.
„Do nedavno, on bi bio bezbjedan u SAD. Glavni problem je što više nema pravila. Putin je prekršio nepisana pravila koja su nekad postojala“, izjavio je za „Njuzvik“.
On je rekao da su slučaj Litvinjenka i pokušaj ubistva bivšeg špijuna Sergeja Skripalja, oba na britanskoj teritorijim, pokazali novu drskost Rusije u obračunavanju sa neprijateljima.
„Mislim da je to nova situacija. Nju je Putin polako stvarao. Nisu u pitanju pojedinci, Litvinjenko, Skripalj ili dezerteri, u pitanju je kolektivna bezbjednost.“
Smolenkov i njegova porodica u opasnosti do kraja života
„Glavni problem je u tome što će ostatak života provesti u strahu da će jednog dana on ili članovi njegove porodice, biti ubijeni da bi bili kažnjeni za izdaju’“, kazao je Jurij Felštinski.
Dodaje da su oni počinili izdaju u očima ruske vlade, koja zapravo ne likvidira previše ljudi, nego je veoma selektivna.
„Oni ubijaju ako je osoba počinila izdaju, poput Litvinjenka ili Skripalja, ili ako se na visokom nivou bori sa Kremljom za vlast,“ dodao je, navodeći slučaj ubistva opozicionara Borisa Njemcova 2015.
Felštinski ukazuje na to da je Litvinjenko otrovan šest godina pošto je napustio Rusiju. „Zločin ‘izdaje’ ne zastarijeva“.
„Smolenkov, nažalost, zna da će do kraja života biti u opasnosti on i njegova porodica jer je nemoguće stvoriti nivo obezbjeđenja koji garantuje zaštitu,“ zaključuje Felštinski.