Britanska vlada i obavještajne agencije nisu pripremile niti napravile bilo kakvu odgovarajuću procjenu pokušaja Kremlja da se umiješa u referendum o članstvu u Evropskoj uniji 2016. godine. To je navedeno u izvještaju o Rusiji koji je sastavio odbor za obavještajna pitanja i bezbjednost (ISC) britanskog parlamenta, čije objavljivanje je dugo odgađano. U dokumentu na 50 strana se ističe da su ministri žmurili na tvrdnje o ruskom uplitanju.
Navodi se da vlada “nije vidjela ili nije tražila dokaze o uspješnom miješanju u britanske demokratske procese” te da je “aktivno izbjegavala” da to ispita tokom referenduma o bregzitu uprkos dokazima o miješanju u referendum o nezavisnosti Škotske.
Odbor, koji ispituje rad britanskih špijunskih agencija, navodi: “Nismo dobili nikavu postreferendumsku procjenu pokušaja Rusije da se umiješa”.
U izvještaju, koji je sastavljen prije duže od godinu, preporučuje se da britanska obavještajna zajednica napravi procjenu o ruskom miješanju u referendum o EU i da objelodani zaključke.
Odbor je naveo da je Rusija pokušala da se utiče na odvojeni referendum 2014, kada su birači u Škotskoj odbacili nezavisnost, ali da nije utvrđeno da li je to slučaj i sa izjašnjavanjem o budućim vezama sa EU, koje je dovelo do izlaska Britanije iz bloka ove godine.
Članovi odbora kažu da nisu mogli definitivno da zaključe da li se Kremlj uspješno umiješao jer nije uložen nikakav napor da se to otkrije.
“Čak i da je zaključak bilo kakve procjene bio da je miješanje bilo minimalno, i to bi bilo od pomoći jer bi uvjerilo javnost da su britanski demokratski procesi relativno bezbjedni”, navodi se u izvještaju.
“Ključno je… da oni nisu čak ni postavili to pitanje i to je srž izvještaja”, rekao je novinarima Stjuart Houzi, član odbora iz Škotske nacionalne stranke.
Vlada premijera Borisa Džonsona, koji je došao na vlast kao jedna od vodećih figura u pobjedničkoj kampanji za izlazak iz EU, odbila je poziv za dalje ispitivanje. Džonsonov portparol je rekao da je premijer siguran da je rezultat referenduma o napuštanju EU legitiman.
“Nismo vidjeli nikakve dokaze o uspješnom miješanju u referendum o EU”, rekao je “Gardijanu” zvaničnik britanske vlade. On je dodao da nema potrebe za pokretanjem istrage jer britanske špijunske agencije “redovno procjenjuju” rusku prijetnju.
Britanski ministar spoljnih poslova Dominik Rab odbacio je tvrdnje da je vlada izbjegavala da povede istragu povodom ruskih akcija, prenio je Rojters.
“Tokom dugog perioda prepoznajemo trajnu i značajnu prijetnju koju predstavlja Rusija. Ni na trenutak to nismo zanemarili”.
Lisa Nandi iz Laburističke stranke je optužila premijera da je prošlog oktobra uoči opštih izbora donio “političku odluku” da blokira objavljivanje izvještaja.
“Vlada je potcijenila značaj odgovora koji je potreban za Rusiju i imperativ je da naučimo lekcije iz grešaka koje su napravljene”.
Rusija se u izvještaju opisuje kao neprijateljska sila koja predstavlja značajnu prijetnju za Britaniju i Zapad na nekoliko frontova, od špijunaže i sajber ratovanja do miješanja u izbore i pranja novca.
“Izgleda da Rusija smatra Veliku Britaniju jednom od svojih glavnih zapadnih obavještajnih meta”, navodi se u izvještaju.
Rusija je više puta demantovala da se miješa u unutrašnje stvari zapadnih država i tvrdi da su SAD i Britanija zahvaćene antiruskom histerijom.
“Rusija se nikad nije miješala u izborne procese bilo koje države u svijetu – ni u SAD niti Britanije, niti bilo koje druge zemlje”, rekao je portparol Kremlja Dmitrij Peskov.
Portparolka ministarstva spoljnih poslova Marija Zaharova je opisala izvještaj kao “rusofobiju u lažnom okviru”.
Odnosi između Londona i Moskve su pali na najniži nivo nakon hladnog rata nakon što je Britanija okrivila Rusiju za trovanje bivšeg ruskog špijuna Sergeja Skripalja i njegove ćerke Julije nervnim agensom u engleskom gradu Solzberi.
Britanska vlada je prošle nedjelje saopštila da vjeruje da su ruski akteri pokušali da se umiješaju u prošlogodišnje opšte izbore, koji su održani pošto je završen juče objavljeni izvještaj.
Veze oligarha sa Domom lordova
U izvještaju se britanske vlade optužuju da su objeručke dočekivale ruske oligarhe zbog novca koji su donosili. Dodaje se da je država ponudila idealne mehanizme preko kojih se ilegalne finansije mogu oprati kroz takozvanu londonsku “perionicu”.
Odbor je naveo da je “vrlo malo pitanja, ako je ijedno, postavljeno u vezi sa porijeklom tog značajnog bogatstva”.
“Veliki broj Rusa sa veoma bliskim vezama sa Putinom, koji su veoma dobro integrisani u britansku poslovnu i društvenu scenu, prihvaćeni su zbog njihovog bogatstva”.
U izvještaju se izražava zabrinutost zbog veza između tih bogatih Rusa i gornjeg doma britanskog parlamenta.
“Primjetno je da određeni broj članova Doma lordova ima poslovne interese povezane sa Rusijom ili rade direktno za velike ruske kompanije povezane sa ruskom državom”, navedeno je u izvještaju.
“Te odnose bi trebalo detaljno ispitati, imajući u vidu potencijal ruske države da ih iskorištava”.
“Nekoliko pripadnika ruske elite koji su blisko povezani sa Putinom, uključeni su u humanitarne i/ili političke organizacije u Ujedinjenom Kraljevstvu, doniraju političke stranke i imaju javne profile koji im omogućavaju da pomažu u ruskim operacijama vršenja uticaja”, navodi se u izvještaju, mada nije pomenut nijedan pojedinac.