Bjelorusija je optužila 33 ruska plaćenika koji su privedeni blizu Minska za pripremu terorističkog napada u pokušaju destabilizovanja te zemlje uoči predsjedničkih izbora.
Neki od privedenih su priznali da su pokušali da organizuju revoluciju, a ruski ambasador je pozvan da objasni, kazali su zvaničnici.
Bjelorusija tvrdi da plaćenici rade za rusku privatnu vojnu kompaniju Vagner, koja se dovodi u vezu s predsjednikom Vladimirom Putinom i učestvuje u sukobima u Ukrajini, Siriji i afričkim državama. Dio grupe koja je uhapšena u srijedu, borio se protiv vladinih snaga na istoku Ukrajine, saopštile su bjeloruske vlasti.
Šef bjeloruskog savjeta bezbjednosti rekao je da traže još 200 ruskih plaćenika koje optužuju da su poslati da izvedu “terorističke napade”. “Tražimo ih, ali to je kao igla u plastu sijena”, rekao je Andrej Ravkov.
Predsjednik Aleksandar Lukašenko (65) je javno optužio Rusiju i Zapad da nastoje da se umiješaju u izbore u Bjelorusiji. On je prošle nedjelje izjavio da bi plaćenici mogli biti poslati u tu zemlju da organizuju “Majdan”, u aluziji na ukrajinsku revoluciju 2014, u kojoj je zbačen tadašnji predsjednik Viktor Janukovič.
Bjeloruski lider optužuje oponente da sa stranim podržavaocima pokušavaju da ga zbace i poslao je u zatvor dva glavna izborna rivala.
Vlada nije saopštila više detalja u vezi s tim kakvi napadi su planirani, a kritičari kažu da su navodni plaćenici uhapšeni na putu iz Rusije u Afriku ili ih je ruska vlada poslala Lukašenku kao izgovor da uvede vanredno stanje. Opozicija strahuje da će Lukašenko iskoristiti navodnu zavjeru da pojača obračun s rivalima.
Izborna kampanja je najveći izazov posljednjih godina za Lukašenka, koji je gušio glasove neistomišljenika tokom 26 godina vladavine u državi od 9,5 miliona stanovnika, smještenoj između Rusije i Poljske, članice Evropske unije.
Očekuje se da pobijedi na izborima uprkos sve većem protivljenju i protestima zbog stanja ekonomije, ljudskih prava i njegovog upravljanja pandemijom kovida-19. On sebe predstavlja kao garanta ekonomske i političke stabilnosti. Ranije ove nedjelje, rekao je da je imao “asimptomatski” oblik kovida-19.
“Danas se sastajete s čovjekom koji je na nogama prebolio koronavirus”, rekao je tokom sastanka s vojskom. Lukašenko je odbijao uvođenje jačih mjera u cilju suzbijanja pandemije, odbacujući strah od zaraze kao “psihozu”.
Bjeloruske vlasti su saopštile da vjeruju da je suprug opozicione predsjedničke kandidatkinje Svetlane Tihanovskaje možda povezan s ruskom grupom i da su protiv njega pokrenule krivičnu istragu na osnovu sumnje za podsticanje nereda.
Tihanovskaja je saopštila da ni ona ni njen suprug nemaju nikakve veze s navodnom zavjerom za destabilizovanje Bjelorusije.
Tihanovskaja je privukla hiljade pristalica dok je obilazila zemlju ove nedjelje. Drugi kandidat, Viktor Babariko, uhapšen je na osnovu optužbi za pranje novca i zabranjeno mu je učešće na izborima. Lukašenko ga je, takođe, optužio da ima podršku Rusije. Treći predsjednički kandidat, Valerij Cepkalo, pobjegao je s djecom u Moskvu, nakon što je rekao da je saznao da je izdat nalog za njegovo hapšenje.
Bjeloruska izborna komisija juče ujutro je pozvala sve predsjedničke kandidate na vanredni sastanak, što je izazvalo strah da će hapšenje plaćenika poslužiti kao izgovor za odgađanje izbora 9. avgusta.
Međutim, zvaničnici su samo najavili dodatne bezbjednosne mjere na mitinzima. Vjeruje se da je taj potez uperen naročito protiv Tihanovskaje.
Ona se sinoć obratila desetinama hiljada pristalica na najvećem mitingu u Minsku posljednjih decenija.
Vlasti “pričaju o revoluciji”. Kakvoj revoluciji? Nije nam potrebna revolucija. Želimo fer izbore”, poručila je Tihanovskaja.
Tenzije oko hapšenja rizikuju da pogoršaju ionako napete odnose s tradicionalnim saveznikom Rusijom, koja je smanjila ekonomsku podršku Bjelorusiji pošto se razočarala u mirnu integraciju između dvije države.
Moskva demantuje da angažuje plaćenike. Portparol Kremlja Dmitrij Peskov je rekao da Moskva traži iscrpno objašnjenje od Bjelorusije i nada se da će njihova prava u potpunosti biti poštovana.
Privedeni su navodno obučavani u ruskim gradovima Pskov i Nevelj i uglavnom su bombaši i snajperisti, rekao je predsjednički kandidat Andrej Dmitrijev novinarima nakon sastanka sa šefom savjeta bezbjednosti Ravkovom. Vlasti nisu isključile mogućnost ukidanja pristupa internetu u Bjelorusiji, dodao je.
Plaćenici preko Minska idu u Afriku
Ruski ambasador u Bjelorusiji Dmitrij Mezencev je rekao da su državljani Rusije pogrešno optuženi i da su bili na putu u treću zemlju.
On je demantovao da su na bilo koji način umiješani u unutrašnje stvari Bjelorusije.
“Prema informacijama koje još nisu potvrđene, Rusi su možda zaposleni u jednoj privatnoj bezbjednosnoj kompaniji, koja… je angažovana da čuva energetsku infrastrukturu i resurse u inostranstvu, ali sigurno ne u Bjelorusiji,” naveo je Mezencev u saopštenju.
On je dodao da je grupa primorana da produži kratki boravak u Bjelorusiji jer su propustili prvobitno rezervisani let.
Agencija TASS je prenijela da je Mezencev rekao da su navodni plaćenici planirali da otputuju u Istanbul.
Na snimku hapšenja grupe vidi se da kod sebe imaju sudansku valutu i sudansku telefonsku karticu, što je neke ruske vojne eksperte navelo na pomisao da su preko Minska išli u Afriku.
Ruski plaćenici koriste Minsk kao stanicu na putu u Afriku jer je Rusija zbog koronavirusa suspendovala većinu komercijalnih letova iz zemlje, objavili su ruski mediji.
Bjelorusija je pozvala i ambasadora u Ukrajini, koji je rekao da će tražiti izručenje Rusa zato što se njih 14 navodno borilo na strani proruskih snaga na istoku Ukrajine. Izručenje bi dovelo do velike eskalacije s Rusijom.